Eens kijken wat men gaat doen als de boeren snelwegen gaan bezetten

Voorlopig demonstreren ze al zeer lange tijd niet

https://www.telegraaf.nl/nieuws/6556...eren-te-helpen

Opmerkelijke alliantie CDA, PvdA/GL, CU: greep in klimaatkas van Hermans om boeren te helpen

Den Haag - Boeren moeten een greep kunnen doen uit het klimaatfonds van minister Sophie Hermans (VVD). Een opmerkelijke alliantie van oppositiepartijen CDA, PvdA/GL en CU heeft het voorzien op de miljardenpot van de VVD-vicepremier. Vandaag bundelen zij de krachten en presenteren een initiatiefwet om vijf miljard euro beschikbaar te maken voor de boerensector.

© ANP/HH

Oppositiepartijen azen op de met miljarden euro’s gevulde klimaatpot van minister Sophie Hermans.




In de Eerste Kamer is al een meerderheid, waaronder BBB, die de goedgevulde kas van het ministerie van Klimaat en Groene Groei (in totaal 26 miljard euro) deels beschikbaar wil maken voor de agrarische sector. Hoewel dit op verzet stuit van Hermans, proberen CDA, PvdA/GL en CU nu wettelijk alsnog vijf miljard euro los te weken.

Zij zetten de coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB daarmee voor het blok. „Boeren leveren een cruciale bijdrage aan het halen van de klimaatdoelen, maar krijgen daar nu geen eerlijke steun voor”, aldus de initiatiefnemers.

BBB-Kamerlid Henk Vermeer is wel te porren voor het plan, al wil hij eerst een dekking zien. Een greep uit de kas van Hermans dreigt daardoor, al zal dat niet haar enige kopzorg zijn. De minister moet vandaag met de billen bloot in de Kamer nu blijkt dat de beloofde kerncentrales er voorlopig echt nog niet in zitten.

Klimaatgelden ook voor boeren beschikbaar



Een flink deel van de Tweede Kamer aast op de miljardenpot die minister Sophie Hermans (Klimaat en Energie) beschikbaar heeft voor het behalen van ’groene doelen’. In de senaat wil een meerderheid al dat boeren óók mogen profiteren van de klimaatgelden, maar in de Tweede Kamer bundelen oppositiepartijen CDA, PvdA/GL en CU nu de krachten om vijf miljard euro los te weken. Zij eisen van de kibbelende coalitie, bestaande uit PVV, VVD, NSC en BBB, nu ’hom of kuit’.

In beide Kamers is al langer chagrijn omdat het geld dat in het ’stikstoffonds’ van toenmalig minister Christianne van der Wal zat tijdens de formatie van PVV, VVD, NSC en BBB is ’wegonderhandeld’. Vanuit de VVD klinkt achter de schermen dat BBB meermaals gevraagd is ’of ze dat wel zeker weten’, omdat juist boeren aanspraak zouden kunnen maken op die pot geld (23 miljard).



Vanuit BBB wordt juist gezegd dat het fonds als ’duizend-dingendoekje’ vooral bedoeld was voor opkoop van boeren, natuurgebieden en tal van adviesbureautjes. Het fonds werd op instigatie van BBB daarom geschrapt, met steun van NSC.

’Gereserveerd’




Het klimaatfonds is wél overeind gebleven. Daarin zit 26 miljard euro. Zo’n 11 miljard euro is gereserveerd voor allerhande groene projecten, zo’n 15 miljard staat ’gereserveerd’, met name voor kernenergie. Reden voor VVD-minister Hermans om deze geldpot te beschermen, anders komen haar klimaatdoelstellingen in gevaar. Sterker nog: mogelijk moeten hier nog miljarden bij komen.



CDA, PvdA/GL en CU vinden het onverkoopbaar dat boeren hier geen toegang toe hebben, terwijl de landbouwsector óók moet vergroenen. „Terwijl de landbouw smeekt om perspectief op een duurzame toekomst in Nederland, is er nu geen plan en geen geld voor”, zegt Kamerlid Eline Vedder (CDA). „Deze initiatiefwet repareert dat de verduurzamingsdoelen voor de landbouw blijven staan, maar er geen middelen voor zijn.”

Ook PvdA/GL is voor de openstelling te porren, zegt Kamerlid Laura Bromet. „Wij zijn voor maatregelen die niet alleen bijdragen aan het terugdringen van de stikstofproblemen, maar ook gelijk goed zijn voor bodem en water. Het kabinet komt maar niet met een toekomstperspectief voor de landbouw, dus doen wij dat maar. Met deze middelen kan worden verduurzaamd. Zelf denk ik aan het verhogen van het waterpeil in veenweidegebieden: een no-brainer om veel CO2 op te slaan.”
Meerderheid in Eerste Kamer



Dat in de Eerste Kamer nu een meerderheid (waaronder BBB) is voor het openstellen van het klimaatfonds voor boeren, geeft Kamerlid Pieter Grinwis van de CU extra motivatie om de regeringscoalitie voor het blok te zetten.



„Nu BBB in de Eerste Kamer publiekelijk heeft toegegeven dat het weggeven van al dat geld voor boeren in de kabinetsformatie een blunder was, krijgt BBB in de Tweede Kamer de kans zich achter onze initiatiefwet te scharen om deze fout te herstellen. Immers, beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald.”’Hoog tijd’



Volgens Grinwis is het ’hoog tijd’ dat erkend wordt dat boeren niet alleen onmisbaar zijn voor ons voedsel, maar ook voor een beter klimaat.



„Nu de coalitie van het stikstoffonds heeft geschrapt, staat de landbouwsector echter met lege handen, terwijl ze wel verplicht wordt verder te verduurzamen. Als we ondernemers vragen investeringen te doen om minder broeikasgassen uit te stoten, kan en mag het niet zo zijn dat we vanuit het klimaatfonds allerlei soorten ondernemers uit allerhande sectoren kunnen helpen met subsidies, behalve de boeren.”



BBB-Kamerlid Henk Vermeer laat aan De Telegraaf weten dat hij achter het basisprincipe staat dat ook boeren toegang moeten hebben tot het fonds. „Afhankelijk van de dekking kunnen we dat wel steunen.”

https://www.telegraaf.nl/nieuws/1047...ordt-opgehoogd

Landbouwminister Femke Wiersma overweegt ook noodwet om Nederland van slot te krijgen
Hoop gloort voor duizenden boeren en bouwprojecten: rigide stikstofnorm wordt opgehoogd

Den Haag - Het kabinet voorziet een flinke doorbraak in het stikstofdossier: uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat de uitstootgrens waaronder bedrijven geen natuurvergunning hoeven aanvragen flink kan worden opgehoogd. Hierdoor gloort er hoop voor duizenden ’illegale’ boeren en bijvoorbeeld woningbouwtrajecten. Tegen De Telegraaf zegt landbouwminister Femke Wiersma (BBB) dat de rigide Nederlandse stikstofnormen kunnen worden opgehoogd, ook wordt een noodwet overwogen.

© ANP / Venema Media

Femke Wiersma, minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur.




Nieuw onderzoek door prominente wetenschappers toont volgens Wiersma aan dat de huidige stikstofnorm „een modellenwerkelijkheid is die alleen maar schijnzekerheid oplevert.” Wiersma: „Op dit moment word je als bedrijf al verantwoordelijk gehouden als je één zandkorreltje stikstof op vijf keer het strand van Scheveningen laat vallen. Die wet- en regelgeving is gewoon niet goed”, zegt de landbouwminister.

Natuurwetgeving




Al jaren wordt vastgehouden aan deze heel lage grens van 0,005 mol per hectare stikstof per jaar, waardoor in de praktijk vrijwel álle activiteiten in Nederland aan natuurwetgeving moeten worden getoetst, zelfs woningbouwprojecten. Het kabinet gaat deze grens ophogen naar 1 mol en wordt hierin gesteund door nieuw onderzoek. Maandenlang hebben deskundigen geknobbeld over dit vraagstuk, de zogeheten ’rekenkundige ondergrens’.

Wiersma zegt daarover tegen De Telegraaf: „We hebben aan de wetenschap gevraagd: is het te onderbouwen dat de ondergrens opgehoogd kan worden, zoals in andere landen ook geldt? Het antwoord is: ja.” Omdat Wiersma zéker wil weten dat dit wetenschappelijk verantwoord is, is de studie ook nog eens gecontroleerd door een tweede groep wetenschappers. „De seinen staan op groen. Wij sturen het zo snel mogelijk naar de Raad van State voor advies, maar ik heb echt goede hoop dat dit overeind blijft.”

Woningbouwprojecten



Als de ondergrens wordt ingevoerd is dat goed nieuws voor vastgelopen woningbouwprojecten en duizenden PAS-melders: dat zijn boeren die in 2019 illegaal zijn geworden als gevolg van een eerdere stikstofuitspraak. „De meeste PAS-melders zijn dan inderdaad uit de problemen, de meeste woningbouwprojecten ook. Die zitten vér onder de 1 mol ondergrens, dus hebben geen natuurvergunning meer nodig. Dat zou echt een heel positieve doorbraak zijn en een eerste stapje uit de stikstoffuik waarin wij gezwommen zijn.”

Tegen De Telegraaf geeft de BBB-bewindsvrouw ook een doorkijkje naar andere mogelijkheden die het kabinet verkent om de stikstofcode te kraken. Na nieuwe gerechtelijke uitspraken zit Nederland met zijn vingers namelijk lelijk tussen de stikstofdeur. Zo wordt ook gekeken of een noodwet kan worden ingevoerd.


Nieuwe boerenprotesten




Veel boeren zullen wel nieuwe stikstofmaatregelen voor de kiezen krijgen, waardoor nieuw boerenprotest niet uit te sluiten is. Maar ook andere sectoren ’gaan leveren’. Volgens Wiersma liggen ’alle opties op tafel’, van het verlagen van de maximumsnelheid op wegen tot maatregelen in de industrie en op luchthavens.



Het mes in de veestapel, zoals meerdere partijen in de Tweede Kamer en ook wetenschappers voorstellen, is volgens Wiersma niet noodzakelijk. „Wat mij betreft kan je ook gewoon aan je milieudoelen voldoen, zonder dat je hoeft te krimpen.”

Dat zou zeer mooi en ook noodzakelijk zijn voor ons land, anders zijn de problemen niet te overzien

Ja want er zijn woningen nodig, en dat is niet het enige.

https://www.telegraaf.nl/nieuws/1276...n-verduurzamen

Chantal en Wilco hoopvol over oprekken stikstofregels: ’We kunnen straks weer boeren én verduurzamen’

Bruchterveld - Ze moeten het nog zien, maar de eerste opgeluchte reacties onder de boeren zijn er. De extreem lage ondergrens van 0,005 mol per hectare stikstof per jaar wordt, als het aan landbouwminister Femke Wiersma ligt, losgelaten en opgehoogd naar 1 mol. Melkveehouder Chantal Farjon: „Dan ben ik geen PAS-melder meer en kan ik weer boeren.”

© Robert Hoetink, APA

Links Chantal Farjon en zoon Robin bij de koeien, rechts biologische boer Wilco Nieuwenhuis.




Aan de praktijk waarbij vrijwel álle activiteiten in Nederland aan natuurwetgeving moeten worden getoetst, lijkt een einde te komen. Nieuw onderzoek door prominente wetenschappers toont volgens Wiersma (BBB) aan dat de huidige stikstofnorm vooral een modellenwerkelijkheid is. Zij gaat nog wel advies inwinnen bij de Raad van State over de nieuwe rekenkundige ondergrens.

Biologische boer en piekbelaster Wilco Nieuwenhuis hoopt dat het nuchtere verstand nu eens gaat overheersen. Hij is naar eigen zeggen ’wel vijf keer piekbelaster’. „Als hier iemand tegen een boom plast, hebben we al een te hoge uitstoot”, zegt de Velpenaar.
Piekbelaster mag nu niks



De melkveehouder met 135 melkkoeien is tegelijkertijd akkerbouwer en natuurbeheerder. Hij runt zijn bedrijf op 410 meter afstand van Natura 2000-gebied De Veluwe en is ook nog eens slechts 700 meter van Natura 2000-gebied Rijntakken verwijderd. „Wanneer de grens wordt opgehoogd naar 1 mol, is het maar de vraag of ik nog wel piekbelaster ben. Dit is echt heel bijzonder nieuws”, reageert de boer die blij is als hij van het vermaledijde stempel verlost is.

© APA Arnhemse Persagentschap

Wilco Nieuwenhuis: ,,Het is maar zeer de vraag of ik dadelijk nog piekbelaster ben. Mooi om van het stempel af te zijn.’’



„Als ik nu een vergunning aanvraag voor een strostal of een nieuwe heg wordt deze telkens afgewezen, omdat ik piekbelaster ben, terwijl ik juist duurzaam wil werken maar daarvoor wel moet investeren. Een graafmachine mag hier bijvoorbeeld niet komen vanwege de uitstoot”, legt Nieuwenhuis uit. „Dan kun je van goede wil zijn, maar tegelijkertijd loop je vast.”Samenwerken met natuurorganisaties



Wanneer boeren weer gewoon kunnen boeren en af zijn van de bizar strenge stikstofregels, zijn ze volgens Nieuwenhuis ook weer in staat om goed samen te werken met natuurorganisaties om de biodiversiteit te vergroten. De bioboer heeft er gezien zijn leeftijd, 47 jaar, nooit over gedacht om zich te laten uitkopen. Ook omdat hij er op bleef hopen dat een nieuw kabinet een andere koers zou gaan varen. Dat lijkt nu bewaarheid te worden.

Wilco Nieuwenhuis vindt de jongste berichten ook geweldig voor de PAS-melders, die naar hij zegt ’te goeder trouw hebben gehandeld.’ Het gaat om agrarische en industriële bedrijven die buiten hun schuld om niet de juiste natuurvergunning hebben. Deze ondernemers waren tijdens het Programma Aanpak Stikstof (PAS) vrijgesteld van de vergunningsplicht vanwege een beperkte stikstofdepositie. Er kwam echter een einde aan deze regeling na een uitspraak van de Raad van State in 2019.


© Robert Hoetink

PAS-melder Chantal Farjon kan straks weer boeren en verduurzamen. Zoon en beoogd opvolger Robin (16) is ook opgelucht dat hij waarschijnlijk het bedrijf kan voortzetten.



Er zijn zo’n 2.500 PAS-melders in het land en een ervan is Chantal Farjon uit Bruchterveld, die een melkveebedrijf met 150 melkkoeien runt. Haar bedrijf behoort tot de groep van veehouders waar de provincie Overijssel moet handhaven, omdat Mobilisation for the Environment (MOB) een procedure aanspande. Zij reageert nu aangenaam verrast op het laatste nieuws. „Wel eerst zien en dan geloven, maar de hoop neemt toe”, zegt de Overijsselse boerin. „Ons bedrijf tekende aanvankelijk voor een uitstoot van 0,6 mol en met de latere uitbreiding van land komen we uit op 0,85 mol. Als de norm daadwerkelijk op 1 mol uitkomt, betekent het simpelweg dat we geen PAS-melder meer zijn”, zegt Farjon.Na stikstof weer hypotheek



Net als Nieuwenhuis betekent dit dat ze weer kan boeren en verduurzamen. „Nu staat alles stil. We willen een monovergister aanschaffen om duurzaam gas uit mest te halen. Maar we krijgen geen vergunning omdat we PAS-melder zijn, dat is natuurlijk tegenstrijdig. Ook kunnen we weer een hypotheek aanvragen.” Farjon vindt dat we af moeten van de focus op puur stikstofreductie. „De natuur vind ik heel belangrijk, maar daar moet veel breder naar gekeken worden.” Zoon Robin, de beoogd opvolger, reageert ook verheugd op de bekendmakingen van de landbouwminister. Er gloort weer hoop, en hij kan waarschijnlijk het bedrijf voortzetten.


De meeste PAS-melders zijn volgens landbouwminister Wiersma uit de problemen omdat ze vaak onder de 1 mol ondergrens zitten, waardoor geen natuurvergunning meer nodig is. Onderzoekers van TNO en de Universiteit van Amsterdam gaven eerder al aan dat de huidige ondergrens van 0,005 mol/ha/jaar niet wetenschappelijk onderbouwd is.

Volgens een onderzoek bij twee melkveebedrijven, in opdracht van het Mesdagfonds, bleek in september 2023 al eens dat 90 procent van de uitgestoten stikstof door melkveehouderijen helemaal niet terechtkomt in de directe omgeving. Slechts 10 procent van de ammoniakemissie slaat neer binnen een straal van 500 meter rondom de stal. De overige 90 procent van de uitgestoten stikstof komt terecht in hogere luchtlagen van de atmosfeer, samen met de emissie van voornamelijk stikstofoxiden, afkomstig van industrie en verkeer. Deze stikstofdeken slaat elders neer, dus mogelijk totaal niet in een natuurgebied.

Ja dat zou mooi zijn, we zijn ook wel toe aan wat goed nieuws

https://www.telegraaf.nl/nieuws/1738...ra-2000-gebied

Defensie wil uitgezonderd worden van stikstofregels: ’Poetin stopt niet bij een Natura 2000-gebied’

Den Haag - Defensie wil een uitzonderingspositie op natuur- en stikstofregels om te voorkomen dat er niet kan worden geoefend. Minister Ruben Brekelmans (Defensie) ziet allerlei regels een gevaar vormen voor onze veiligheid. „Poetin zal niet stoppen bij een Natura 2000-gebied in Estland.”

© ANP

Defensie wil een uitzonderingspositie op natuur- en stikstofregels om te voorkomen dat er niet kan worden geoefend.


De minister maakt zich zorgen. „Door diverse natuur- en omgevingsrichtlijnen worden wij als defensie beperkt in onze groei”, zegt de VVD-bewindsman. „Als onze militairen niet kunnen oefenen, niet kunnen schieten, niet kunnen vliegen, dan gaat de getraindheid omlaag. En minder getraind zijn is voor een militair op het slagveld letterlijk een kwestie van leven of dood.”

’Minder stikstofregels voor Defensie nodig om paraat te kunnen staan’


Om de paraatheid van de krijgsmacht te kunnen garanderen, moet er volgens de minister voor defensie een uitzondering komen op sommige Europese regels. „Niet omdat die andere zaken niet belangrijk zijn, of we andere waarden met voeten willen treden, maar omdat er situaties zijn waarin we onze veiligheid voorop moeten kunnen stellen. Daarom pleiten wij voor een Europese Defense Readiness Act, met meer uitzonderingen en minder regels voor defensie. Zodat wij als defensie klaar kunnen staan, gereed en getraind, wanneer dat nodig is.”

Ook wordt defensie beperkt in het oefenen met drones vanwege privacyregels, zegt Brekelmans. „We kunnen minder snel aankopen doen vanwege aanbestedingsregels.” Defensie wil juist kunnen uitbreiden en oefenen nu dat door Russische dreiging hard nodig is. Ook speelt een rol dat er niet langer blind kan worden vertrouwd op militaire steun van de Verenigde Staten.

Minister Wiersma wil stikstofnorm ophogen


Minister Femke Wiersma (Landbouw) waarschuwde afgelopen weekend al in De Telegraaf dat Nederland op slot zit door knellende stikstofregels. De BBB-bewindsvrouw wil een nieuwe aanpak waardoor er meer ruimte komt. In een speciaal stikstofteam zoeken liefst twaalf kabinetsleden naar oplossingen.

Dat Defensie in de knel zit werd door Wiersma afgelopen vrijdag als vastgesteld. Door een uitspraak van de rechtbank blijkt de landmacht voor allerlei verbouwingen en activiteiten opeens toch een natuurvergunning nodig te hebben.

Volgens de landbouwminister brengt de nieuwe situatie „de voorbereiding op een gevecht” in gevaar. „Hierdoor kan de (inter)nationale veiligheid direct worden geraakt”, waarschuwt de BBB-bewindsvrouw.

https://www.ad.nl/binnenland/stiksto...kerk~ad534af5/



LTO Nederland heeft voorstellen gepresenteerd voor een juridische uitweg uit de stikstofcrisis. © ANP / ANP

Stikstofplan LTO hint op oude wens tot samenvoeging natuurgebieden: ‘Vloeken in de kerk’


Landbouworganisatie LTO spreekt weer de wens uit om verspreid liggende natuurgebieden bij elkaar te vegen, zodat ze de bedrijvigheid van boeren en andere ondernemers minder beknellen. Voormalig LTO-voorzitter Marc Calon opperde hetzelfde al eerder, tot woede van natuurorganisaties. ,,Het is vloeken in de kerk, maar hij had wel gelijk.”

LTO wil helpen om Nederland uit het stikstofslot te krijgen. Daarvoor opperde ze dinsdag in Den Haag verschillende plannen. Zo zouden we alleen die natuur moeten beschermen waarvoor natuurgebieden ooit zijn aangewezen. Ook zou Den Haag alle PAS-melders in een keer moeten helpen met een Legalisatiewet. En ten slotte is het samenvoegen van natuurgebieden een optie.

Klinkt dat laatste niet een beetje bekend? Jazeker, want de stikstofcrisis was nog jong toen LTO, in augustus 2019, aan het bestaansrecht van een deel van de beschermde natuurgebieden morrelde. De aanwijzing van ruim 160 verschillende gebiedjes, sommige slechts een paar hectare groot, had een ‘verlammende werking’, stelde toenmalig LTO-voorzitter Marc Calon.

„Ik stel de vraag: liggen die natuurgebieden wel goed? En moet die natuur alles bepalen wat wij nog mogen in Nederland?” aldus Calon in een interview. Toenmalig VNO-voorzitter Hans de Boer steunde het pleidooi voor het concentreren van natuurgebieden. „Minder en groter. Zodat we elkaar niet in de weg zitten.”

Begrijpelijke wens


Die oproep betekende destijds een schoffering van natuurorganisaties en kreeg forse kritiek. Toch klinkt de wens opnieuw door in het jongste LTO-plan. De landbouworganisatie nam advocatenkantoor Houthoff in de arm voor antwoord op de vraag: wat is er juridisch mogelijk om Nederland uit het stikstofslot te helpen? De wens tot een uitweg is begrijpelijk. Al bijna zes jaar weten veel boeren niet of hun bedrijf nog toekomst heeft.

Veehouders lopen tegen een muur omdat er amper nieuwe natuurvergunningen worden afgegeven. Eerst moet de stikstofuitstoot in Nederland omlaag, pas daarna zijn nieuwe initiatieven zoals de bouw van stallen nabij natuurgebieden mogelijk. De boel staat kortom op slot. Experts van Houthoff schrijven: ‘Een realistische, juridisch houdbare en daadkrachtige koerswijziging is noodzakelijk.’

Het plan wil duizenden PAS-melders verlossen van de illegale situatie waarin ze zich nu bevinden. Deze bedrijven hoefden onder het vorige beleid geen natuurvergunning omdat ze zich ver van kwetsbare natuur bevinden, maar zitten nu klem omdat de wet zo’n vergunning wel eist. LTO stelt een Legalisatiewet voor die hen in één klap uit de brand helpt.

,,Als het juridisch kan, en het houdt stand voor de rechter, dan zeg ik: doen!” reageert Ingrid de Sain, zelf melkveehouder en PAS-melder uit Schellinkhout (NH). Na vijf moeilijke jaren gloort er volgens haar, tevens BBB-fractievoorzitter in de provinciale staten van Noord-Holland, eindelijk een beetje hoop voor duizenden PAS-melders.
Ondergrens


Niet alleen een legalisatiewet zou volgens haar helpen, ook de invoering van een ondergrens van 1 mol, waarbij pas een vergunning nodig zal zijn als de uitstoot van een project daarboven uitkomt. LTO wil dit en ook minister Wiersma (Landbouw) zit op dit spoor. De Sain: ,,Onze uitstoot is slechts 0,01 mol, ook wij zouden zijn geholpen.”

Het stikstofplan van LTO roept verder op tot een ‘fundamentele herziening van het Natura 2000-beleid’. Ook ‘sociaaleconomische factoren’ moeten worden meegewogen. Daarmee bedoelt LTO: niet alleen het belang van natuur moet gelden, maar ook die van boeren en ondernemers die in het buitengebied een boterham proberen te verdienen.

De juristen van Houthoff stellen dat een ‘clustering of samenvoeging van Natura 2000-gebieden tot de mogelijkheden behoort’. Mits daarvoor een ecologische onderbouwing is. Dat lijkt wel heel sterk op de oude wens van Calon: minder natuurgebieden, alstublieft.

Jurist Valentijn Wösten heeft er geen goed woord voor over. ,,Ik kan er geen touw aan vastknopen”, zegt hij. ,,Waarschijnlijk bedoelen ze: het schrappen van kleine natuurgebieden. Maar dat kan juridisch helemaal niet. De gebieden zijn aangewezen vanwege hun ecologische waarde, daar kan de politiek niet zomaar een streep doorheen zetten.”

‘Onszelf lastig gemaakt’


Johan Vollenbroek, voorzitter van milieuorganisatie MOB, spreekt van een ‘déjà vu’. ,,Het is onzin. Zowel juridisch als ecologisch. Hoe kun je verschillende natuurtypen op een plek bij elkaar vegen? Ik had liever gezien dat LTO een plan presenteerde om de stikstofuitstoot te verlagen.”

Melkveehouder De Sain heeft wel begrip voor samenvoeging van natuur. ,,Ja, het is vloeken in de kerk voor sommige partijen, maar Calon had natuurlijk wel gelijk. Eén groot natuurgebied raakt veel minder bedrijven dan veel kleine gebiedjes waaromheen ook weer bufferzones worden ingetekend. We hebben het onszelf als land heel lastig gemaakt.”

Of minister Wiersma iets met de handreiking van LTO doet, valt te bezien. Donderdag debatteert de Tweede Kamer over stikstofbeleid.

https://www.nd.nl/nieuws/politiek/12...m-h#closemodal

Het land kan van het stikstofslot, zegt deze landbouweconoom. Hij ziet een oplossing

Interview

Landbouweconoom Roel Jongeneel zit op verjaardagsfeestjes tussen boeren én adviseert de overheid over stikstof. Hij pleit al jaren voor een methode die moet werken, maar het is de vraag of de landbouwminister rigoureus durft te kiezen.

Roel Jongeneel: 'Wiersma gaat inzetten op doelsturing. Maar wat wordt dan het doel, dát is de vraag. Die doelstelling is voor haar een uitdaging, omdat het zo gevoelig ligt in de achterban van BBB.'

beeld: Niek Stam

Ja, het zou kunnen dat dit kabinet valt over stikstof, denkt Roel Jongeneel. Hij is onderzoeker en docent aan de Wageningen University & Research. BBB heeft stellige uitspraken gedaan over wat ze níet willen, maar er moet iets gebeuren, meent Jongeneel.



Hoe legt u op verjaardagen uit wat het stikstofprobleem is?

‘De lucht bestaat uit stikstof en dat is niet problematisch. De verbindingen die stikstof maakt met andere stoffen, dát is het probleem. Van die uitstoot hebben we te veel in Nederland en dat is schadelijk voor de natuur en het water; dat zijn grofweg de twee hoofdproblemen. De landbouw draagt voor ruim 40 procent bij aan de problematiek, door hun stikstofuitstoot - vooral uit koeienmest.’

https://www.telegraaf.nl/nieuws/1074...r-heel-robuust

Bijval voor versoepelen stikstofnorm, minister Wiersma noemt rapport van professor ’heel robuust’

Den Haag - Landbouwminister Femke Wiersma (BBB) krijgt bijval van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) om de rigide stikstofnorm te versoepelen. „Passend”, zegt het instituut over het plan. Ook andere wetenschappers zien er heil in, blijkt uit stukken die door Wiersma zijn vrijgegeven, al klinkt er ook kritiek op sommige onderdelen.

© ANP/HH

Femke Wiersma, minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur.




Dat de minister de stikstofnorm wil versoepelen, maakte zij zaterdag bekend in een interview in De Telegraaf. Nu geldt er een ondergrens van 0,005 mol per hectare per jaar. Wiersma wil dat opschroeven naar 1 mol. Onder die grens hoeven overheden en bedrijven geen natuurvergunning aan te vragen voor een activiteit. Het zou bijvoorbeeld voor huizenbouw veel lucht kunnen geven.

De huidige lage norm van 0,005 mol is niet wetenschappelijk onderbouwd en leidt tot ’schijnzekerheid’, concludeerden wetenschappers al eerder. Toch wordt deze modellenwerkelijkheid tot op de dag gebruikt voor vergunningverlening. Volgens Wiersma worden ondernemers en boeren nu verantwoordelijk gehouden voor één korreltje stikstof op het strand van Scheveningen, maar dan vijf keer zo groot.

Norm onhoudbaar



Wiersma noemde die norm onhoudbaar en wordt daarin gesteund door coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB. Mocht de norm worden opgehoogd én de staat van de natuur niet verder verslechteren (door maatregelen) zou dit ook veel lucht kunnen bieden aan kleine uitstoters (PAS-melders, boeren die door een uitspraak van de Raad van State al jarenlang in onzekerheid zitten), zo gaf Wiersma aan.

De landbouwminister vroeg prof. dr. Arthur Petersen (hoogleraar wetenschap, techniek en beleid aan University College London en eerder betrokken bij het RIVM, PBL en diverse stikstofonderzoeken) of het wetenschappelijk te onderbouwen is dat die norm omhoog kan. Ja, is zijn eindoordeel. Zijn studie is weer becommentarieerd door andere wetenschappers. Hoewel die -zoals in de wetenschap gebruikelijk is- her en der kanttekeningen plaatsen, zijn er redenen om de huidige stikstofnorm te versoepelen.



Wiersma wilde de studie en reacties aanvankelijk vertrouwelijk houden en die eerst laten toetsen door de Raad van State, maar de Tweede Kamer vroeg de documenten te openbaren. Dat is donderdag dan ook gebeurd en daarin is dus bijval te lezen.

Kleine uitstoot kan effecten hebben op stikstofgevoelige natuurgebieden




Het Planbureau van de Leefomgeving noemt het expertoordeel van Petersen ’logisch’, en het noemt het ’passend’ dat er voor een ’rekenkundige ondergrens’ gekozen wordt. „Het risico op effect van een individuele activiteit die met grote onzekerheid 1 mol/ha/ja depositie veroorzaakt op een specifieke reeds overschreden locatie stikstofgevoelige natuur, is ronduit klein.” Dat neemt niet weg dat het opstapelen van kleine uitstoot wel effecten kan hebben op de stikstofgevoelige natuurgebieden. „Met andere woorden, de overheid zal voldoende maatregelen moeten treffen om dit risico op verslechtering door cumulatie te voorkomen.”

Het RIVM heeft in een reactie aangegeven ’geen sluitende wetenschappelijke onderbouwing voor een rekenkundige ondergrens te zien’, al was dat niet gebaseerd op het definitieve expertoordeel van professor Petersen. Toch staat het RIVM nu naar eigen zeggen ’neutraal’ tegenover de invoering hiervan. „Het RIVM staat neutraal tegenover de keuze voor een drempelwaarde. Beleidsmatig kan er wel voor een drempelwaarde gekozen worden.”



Ook prof. dr. Chris Backes (hoogleraar omgevingsrecht Universiteit Utrecht) komt tot de conclusie dat zo’n hogere drempel mogelijk is, zegt hij tegen De Telegraaf. „Mijn opvatting over de toelaatbaarheid van een drempel van bijvoorbeeld 1 mol heb ik al meerdere keren gepubliceerd en die is ongewijzigd: dat kan. Mits geheel zeker is dat ook bij veelvuldig gebruik van die drempel de depositie op geen (deel van een) overbelast Natura-2000 gebied toeneemt”, zegt hij desgevraagd.

Overheid moet maatregelen nemen om natuur te herstellen



Met andere woorden: de overheid moet wél maatregelen nemen om de natuur te herstellen. Volgens Backes -die in zijn commentaar op de studie ook de nodige juridische haken en ogen opgeschreven heeft- kan dat het gemakkelijkst worden gedaan als de ’drempel’ wordt het gekoppeld aan een daling van de stikstofdepositie, bijvoorbeeld van drie voorafgaande jaren. „Als die voorwaarden in acht worden genomen dan kan een drempel worden geïntroduceerd. Momenteel zou aan zo’n voorwaarde kunnen worden voldaan, want de emissies (en deposities) zakken eindelijk sinds 3 jaar.”

Ook advocatenkantoor Houthoff, dat door boerenorganisatie LTO was ingeschakeld om zich over de kwestie te buigen kwam al tot een soortgelijk oordeel. „Het verhogen van de rekenkundige ondergrens van 0,005 naar 1 mol/ha/jaar is zowel technisch als juridisch verdedigbaar en ’startklaar’ voor uitvoering.”



Landbouwminister Wiersma is in elk geval blij dat er nu ’een eerste stap’ wordt gezet om tot een wetenschappelijk onderbouwde grens te komen. „Ik denk dat het rapport van professor Petersen heel robuust is, hij is echt een absolute autoriteit op dit gebied. We gaan hier niet zomaar toe over. Het is echt niet op een mening, maar op deskundigheid berust. Natuurlijk zal niet iedereen in de wetenschap hier 100 procent consensus over bereiken, maar dat is juist ook wetenschap. Ik denk dat de redenering die nu voorligt voldoende robuust is om naar de Raad van State te sturen voor advies.”

https://www.telegraaf.nl/nieuws/1181...n-stikstofnorm

Kamer gaat mee in conclusies van wetenschappers en wil ook versoepeling van stikstofnorm

Den Haag - Het leeuwendeel van de Tweede Kamer wil dat de rigide stikstofnorm wordt versoepeld, zoals wetenschappers ook bepleiten. Kamerleden vanuit de coalitie wijzen er wel op dat er een ’geborgde daling’ van de stikstofneerslag aan gekoppeld moet zijn. Dat gaat komende tijd sowieso gebeuren nu twee eerdere ’stoppersregelingen’ een gat in de veestapel slaan.

© ANP

Het leeuwendeel van de Tweede Kamer wil dat de rigide stikstofnorm wordt versoepeld, zoals wetenschappers ook bepleiten. Donderdag openbaarde landbouwminister Femke Wiersma (BBB) documenten van wetenschappers waarin staat dat de rigide norm van 0,005 mol stikstof per hectare per jaar kan worden versoepeld naar 1 mol.




Donderdag openbaarde landbouwminister Femke Wiersma (BBB) documenten van wetenschappers waarin staat dat de rigide norm van 0,005 mol stikstof per hectare per jaar kan worden versoepeld naar 1 mol. Mocht de norm worden versoepeld én de staat van de natuur niet verder verslechtert (door maatregelen), zou dit ook veel lucht kunnen bieden aan woningbouwprojecten en kleine uitstoters (PAS-melders, boeren die door een uitspraak van de Raad van State al jarenlang in onzekerheid zitten), zo gaf Wiersma zaterdag in een interview met De Telegraaf aan. Haar oproep vindt breed steun. Niet alleen binnen de coalitie, maar ook bijvoorbeeld het CDA, SGP en CU hopen dat de nieuwe wetenschappelijke inzichten iets van verlichting bieden, al wijzen zij er wel op dat het juridisch stand moet houden. Ook alle provincies zitten op die lijn.

’Schijnzekerheid’




De huidige lage norm is niet wetenschappelijk onderbouwd en leidt tot ’schijnzekerheid’, concludeerden wetenschappers al eerder. Prof. dr. Arthur Petersen (hoogleraar wetenschap, techniek en beleid aan University College London en eerder betrokken bij het RIVM, Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en auteur van diverse stikstofonderzoeken) heeft nu wetenschappelijk onderbouwd dat deze omhoog kan.

Zijn oordeel krijgt bijval van het PBL. „Passend”, zegt het instituut over het plan. Ook andere wetenschappers zien er heil in, blijkt uit stukken die door Wiersma zijn vrijgegeven, al klinkt er ook kritiek op sommige onderdelen. Zij wijzen erop dat ook kleine hoeveelheden stikstof optellen en daarom een passend pakket maatregelen nodig is om de emissie te verlagen. Het RIVM, dat het laatste rapport van Petersen nog niet gelezen heeft, staat ’neutraal’ in de ophoging en spreekt van een ’beleidskeuze’. Hoogleraar Chris Backes (Universiteit Utrecht) laat weten dat zo’n versoepeling mogelijk is. „Mits geheel zeker is dat ook bij veelvuldig gebruik van die drempel de depositie op geen (deel van een) overbelast Natura 2000-gebied toeneemt”, zegt hij desgevraagd.

Precies wat landbouwminister Wiersma komende weken in de crisiscommissie van het kabinet gaat bepleiten, zegt zij. Kamerleden hopen dat de nieuwe stikstofnorm nu wél standhoudt en wijzen de minister erop dat de Staat de afgelopen jaren meermaals onderuit is gegaan bij de rechter. Wiersma is klip en klaar. Ja: de ondergrens is een technische wijziging die nu voor advies bij de Raad van State wordt neergelegd, maar er komt ook een nieuw pakket maatregelen dat ervoor moet zorgen dat de stikstofuitstoot gaat dalen, nog boven op het effect van de huidige vrijwillige stoppersregelingen.

Als de ruim 1500 veehouders die zich hiervoor hebben aangemeld daadwerkelijk gebruikmaken van de regelingen, betekent dit overigens sowieso al dat het mes in de veestapel gaat en de stikstofneerslag daalt. Volgens Wiersma zullen er 69.000 minder melkveedieren, 9,3 miljoen minder pluimveedieren, 1,3 miljoen minder varkens en 115.000 minder kalveren in Nederland zijn. Met name in Limburg en Gelderland (en uiteindelijk rondom kwetsbare, stikstofgevoelige natuurgebieden) zal dit grote gevolgen hebben, erkent de minister.