https://www.telegraaf.nl/financieel/...n-uiteindelijk
CRISIS OEKRAÏNE
Rusland financieel in de ban? De Sovjets bezweken uiteindelijk
AMSTERDAM - Rusland wordt van de financiële markten afgesneden, heeft voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie donderdag gezegd in reactie op de aanval van dat land op Oekraïne. Door die strafmaatregel kan het land niet langer geld overmaken én krediet ophalen om de economie te financieren. „Voor Rusland wordt dat geen acuut probleem”, voorziet Rabobank-econoom Wim Boonstra. „Maar een langdurig economisch conflict is niet in Russisch voordeel. Het is een militaire reus op economisch lemen voeten.”
Om Rusland financieel te treffen werd al dagen vóór de inval gespeculeerd over twee mogelijkheden: het afsluiten van het land van het internationale Swift-betalingssysteem en de kapitaalmarkten. Het effect van die eerste maatregel zal marginaal zijn, voorziet Boonstra. „Swift verwerkt geen betalingen, maar documenteert transacties”, legt hij uit.
Donald Trump
Onder druk van de Verenigde Staten werd Iran eerder van Swift verbannen. Dat maakt het lastig geld naar het land over te maken, maar niet onmogelijk: „Je kunt het omzeilen via bijvoorbeeld een bank in een land als Pakistan. Mede door de druk van de VS op Swift, met name tijdens het presidentschap van Donald Trump, werken Rusland en China daarom al geruime tijd aan een gezamenlijk alternatief.”
Als dit alternatief dat al actief is door het afsluiten van Swift verder wordt uitgebouwd, , voorziet Boonstra dat meer landen die ’geen goede relatie met de VS hebben’ zich versneld van Swift afkeren. Daarmee kan een nieuw financieel systeem ontstaan, waarvan het maar de vraag is hoe dit zal uitpakken. „China is ook al heel ver met een digitale munt. Dat kan zomaar een alternatief worden voor Swift. Ik vraag mij alleen wel af hoe Rusland hier tegenaan kijkt, omdat het dan sterk afhankelijk wordt van China.”
Sovjets
Een land volledig afsluiten van de kapitaalmarkten, waardoor het geen obligaties kan uitgeven om de economie te financieren, gebeurt doorgaans alleen als een land de facto failliet is. In het verleden gebeurde dat regelmatig met Argentinië, Brazilië en andere schuldenlanden. Boonstra: „Maar dan worden de schulden geherstructureerd onder toezicht van het Internationaal Monetair Fonds. Een land echt als straf van de geldmarkten afsnijden gebeurt eigenlijk nooit.”
In de historie is daar wel een voorbeeld van, al dan niet toevallig met hetzelfde land. In 1917 weigerden de Sovjets na de revolutie de onder de tsaren opgebouwde schulden te accepteren. Het Westen vreesde ineenstorting van de ’kapitalistische orde’ als dit niet in de kiem werd gesmoord. „Dan zullen andere volken volgen, en zal in den nieuw te scheppen toestand het rente-inkomen vanzelf onbestaanbaar en dus waardeloos zijn”, schreef De Telegraaf in december 1917.
Gorbatsjov
Voor straf werd de jonge Sovjet-Unie van de internationale kapitaalmarkten gegooid. „Zeker is dat Rusland zonder steun van het buitenland niet veel tot stand zal kunnen krijgen”, zo klonk de overtuiging in deze krant. Door de opgezette interne planeconomie hielden de Sovjets het nog wel lang vol. Pas halverwege de jaren tachtig keerden de Russen terug op de geldmarkt, toen de ijzeren wereldmacht onder Michail Gorbatsjov economische hervormingen doorvoerde. In 1986 ging de Sovjet-Unie in Londen na 69 jaar door knieën: het land zou de staatsschulden van voor de Oktober-revolutie, waarvan er sommige zelfs terugliepen tot 1822, gaan terugbetalen.
De historie leert ook dat het daarna niet lang duurde tot het systeem in de Sovjet-Unie bezweek. „Het land kon de wapenwedloop niet meer aan. Zes jaar na de terugkeer op de kapitaalmarkten zakte het land economisch door zijn hoeven.”
Verhongeren
Hoe groot de kans daarop nu is durft Boonstra niet te zeggen. Maar economisch gezien staat Rusland er niet goed voor: „Het land heeft een enorm oppervlak en een indrukwekkend leger, maar is economisch helemaal niet zo groot. Het is een reus op lemen voeten. De economie van Duitsland, Frankrijk en zelfs Italië is veel groter. Een groot deel van Rusland is gewoon arm per hoofd van de bevolking. Het is een grote voedselproducent, dus het land zal niet zo snel verhongeren. Maar bij een land als China valt het economisch in het niet. Ik weet niet of het in het wereldbeeld van president Poetin past dat Rusland een soort satellietprovincie van China wordt.”
Door de zwakke economie betwijfelt Boonstra of Rusland het jaren kan uitzingen als het wordt afgesneden van de kapitaalmarkten. „Bij een langdurig conflict is de tijd niet in Russisch voordeel. Het land heeft voedsel en gas. Het stilleggen van de Nordstream 2-gaspijp doet pijn, ook al is die nog niet eens geopend. Er zijn wel gesprekken met China, maar die afzet is veel kleiner en de pijpen moeten nog worden gelegd. Als Duitsland de Nordstream 1 bij voldoende reserves ook afsluit dan doet het echt pijn. Europa en zeker Duitsland is de grootste afzetmarkt voor Russisch gas. Het land heeft door alle handelsoverschotten wel een kas van honderden miljarden dollars aan liquiditeit. Dat wordt niet direct, maar juist op de langere termijn een probleem.”
CRISIS OEKRAÏNE
Rusland financieel in de ban? De Sovjets bezweken uiteindelijk
AMSTERDAM - Rusland wordt van de financiële markten afgesneden, heeft voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie donderdag gezegd in reactie op de aanval van dat land op Oekraïne. Door die strafmaatregel kan het land niet langer geld overmaken én krediet ophalen om de economie te financieren. „Voor Rusland wordt dat geen acuut probleem”, voorziet Rabobank-econoom Wim Boonstra. „Maar een langdurig economisch conflict is niet in Russisch voordeel. Het is een militaire reus op economisch lemen voeten.”
Om Rusland financieel te treffen werd al dagen vóór de inval gespeculeerd over twee mogelijkheden: het afsluiten van het land van het internationale Swift-betalingssysteem en de kapitaalmarkten. Het effect van die eerste maatregel zal marginaal zijn, voorziet Boonstra. „Swift verwerkt geen betalingen, maar documenteert transacties”, legt hij uit.
Donald Trump
Onder druk van de Verenigde Staten werd Iran eerder van Swift verbannen. Dat maakt het lastig geld naar het land over te maken, maar niet onmogelijk: „Je kunt het omzeilen via bijvoorbeeld een bank in een land als Pakistan. Mede door de druk van de VS op Swift, met name tijdens het presidentschap van Donald Trump, werken Rusland en China daarom al geruime tijd aan een gezamenlijk alternatief.”
Als dit alternatief dat al actief is door het afsluiten van Swift verder wordt uitgebouwd, , voorziet Boonstra dat meer landen die ’geen goede relatie met de VS hebben’ zich versneld van Swift afkeren. Daarmee kan een nieuw financieel systeem ontstaan, waarvan het maar de vraag is hoe dit zal uitpakken. „China is ook al heel ver met een digitale munt. Dat kan zomaar een alternatief worden voor Swift. Ik vraag mij alleen wel af hoe Rusland hier tegenaan kijkt, omdat het dan sterk afhankelijk wordt van China.”
Sovjets
Een land volledig afsluiten van de kapitaalmarkten, waardoor het geen obligaties kan uitgeven om de economie te financieren, gebeurt doorgaans alleen als een land de facto failliet is. In het verleden gebeurde dat regelmatig met Argentinië, Brazilië en andere schuldenlanden. Boonstra: „Maar dan worden de schulden geherstructureerd onder toezicht van het Internationaal Monetair Fonds. Een land echt als straf van de geldmarkten afsnijden gebeurt eigenlijk nooit.”
In de historie is daar wel een voorbeeld van, al dan niet toevallig met hetzelfde land. In 1917 weigerden de Sovjets na de revolutie de onder de tsaren opgebouwde schulden te accepteren. Het Westen vreesde ineenstorting van de ’kapitalistische orde’ als dit niet in de kiem werd gesmoord. „Dan zullen andere volken volgen, en zal in den nieuw te scheppen toestand het rente-inkomen vanzelf onbestaanbaar en dus waardeloos zijn”, schreef De Telegraaf in december 1917.
Gorbatsjov
Voor straf werd de jonge Sovjet-Unie van de internationale kapitaalmarkten gegooid. „Zeker is dat Rusland zonder steun van het buitenland niet veel tot stand zal kunnen krijgen”, zo klonk de overtuiging in deze krant. Door de opgezette interne planeconomie hielden de Sovjets het nog wel lang vol. Pas halverwege de jaren tachtig keerden de Russen terug op de geldmarkt, toen de ijzeren wereldmacht onder Michail Gorbatsjov economische hervormingen doorvoerde. In 1986 ging de Sovjet-Unie in Londen na 69 jaar door knieën: het land zou de staatsschulden van voor de Oktober-revolutie, waarvan er sommige zelfs terugliepen tot 1822, gaan terugbetalen.
De historie leert ook dat het daarna niet lang duurde tot het systeem in de Sovjet-Unie bezweek. „Het land kon de wapenwedloop niet meer aan. Zes jaar na de terugkeer op de kapitaalmarkten zakte het land economisch door zijn hoeven.”
Verhongeren
Hoe groot de kans daarop nu is durft Boonstra niet te zeggen. Maar economisch gezien staat Rusland er niet goed voor: „Het land heeft een enorm oppervlak en een indrukwekkend leger, maar is economisch helemaal niet zo groot. Het is een reus op lemen voeten. De economie van Duitsland, Frankrijk en zelfs Italië is veel groter. Een groot deel van Rusland is gewoon arm per hoofd van de bevolking. Het is een grote voedselproducent, dus het land zal niet zo snel verhongeren. Maar bij een land als China valt het economisch in het niet. Ik weet niet of het in het wereldbeeld van president Poetin past dat Rusland een soort satellietprovincie van China wordt.”
Door de zwakke economie betwijfelt Boonstra of Rusland het jaren kan uitzingen als het wordt afgesneden van de kapitaalmarkten. „Bij een langdurig conflict is de tijd niet in Russisch voordeel. Het land heeft voedsel en gas. Het stilleggen van de Nordstream 2-gaspijp doet pijn, ook al is die nog niet eens geopend. Er zijn wel gesprekken met China, maar die afzet is veel kleiner en de pijpen moeten nog worden gelegd. Als Duitsland de Nordstream 1 bij voldoende reserves ook afsluit dan doet het echt pijn. Europa en zeker Duitsland is de grootste afzetmarkt voor Russisch gas. Het land heeft door alle handelsoverschotten wel een kas van honderden miljarden dollars aan liquiditeit. Dat wordt niet direct, maar juist op de langere termijn een probleem.”
Comment